Stres Nedir ?
Stres aslında sadece dışarıdan gelen zorlayıcı şeyler yüzünden değil, içimizdeki çatışmalar yüzünden de ortaya çıkar. Psikanaliz, stresin kaynağını, bilinçdışındaki çatışmalar ve bu çatışmalardan kaçmaya çalışırken kullandığımız yöntemlerde arar.
Freud’a göre, içimizdeki üç farklı güç birbirine karşı çalışır: İd, yani hemen her şeyi isteyen, haz peşinde koşan tarafımız; Ego, gerçekçi olup bu istekleri denetlemeye çalışan tarafımız; ve Süperego, toplumun kurallarına uymaya çalışan vicdanımız. Bu üç güç arasında bir denge kurmak zor olduğunda, stres ortaya çıkar. Örneğin, işte başarılı olmak isteyen biri, ailesinin yüksek beklentileriyle boğuştuğunda stres yaşar.
Savunma Mekanizmaları
Freud, insanların içsel çatışmalarla başa çıkmak için çeşitli savunma yolları geliştirdiğini söyler. Ama bunlar bazen bize fayda sağlamak yerine, daha çok stres yaratabilir. İşte bunlardan bazıları:
Bastırma: Kişi, hoşlanmadığı ya da korktuğu şeyleri düşünmekten kaçınır. Ama bu geçici rahatlık, uzun vadede daha büyük problemler yaratabilir.
Yansıtma: Kendi kötü duygularımızı başkalarına atarız. Örneğin, öfkelendiğimizde, bu öfkeyi başkalarına yansıtarak rahatlamaya çalışırız. Bu da ilişkilerde gerilime yol açar.
Rasyonalizasyon: İnsanlar, hoşlanmadıkları davranışlarını mantıklı hale getirmeye çalışır. Örneğin, başarısız olursak, “Koşullar kötüydü” diyerek sorumluluktan kaçabiliriz. Bu da daha fazla stres yaratabilir.
Bilinçdışı Çatışmalar
Bazen stresin nedeni, bilinçdışında gizlidir. Freud’a göre, unutulmuş travmalar ya da bastırılmış duygular, stres yaratabilir. Örneğin, geçmişte yaşadığımız bir kayıp, gelecekteki kayıplara karşı fazla korku yaratabilir. Psikanaliz, bu gizli duyguları keşfetmemize yardımcı olabilir.
Sonuç
Stresin sadece dışarıdan gelen etkenlerle değil, iç dünyamızdaki çatışmalarla da ilgisi vardır. Kendi içsel çatışmalarımızı anlamak, sağlıklı yollarla başa çıkmayı öğrenmek, stresle daha iyi başa çıkmamıza yardımcı olabilir. Bu süreçte terapiler ya da kendimizi daha iyi tanımak faydalı olabilir
